آیا تا به حال هنگام خوردن بستنی، نوشیدن چای داغ یا حتی صحبت‌کردن در هوای سرد، دچار تیرکشیدن یا درد در دندان‌ها شده‌اید؟ این حالت که در اصطلاح عامیانه به آن «هواکشیدن دندان» گفته می‌شود، یکی از نشانه‌های حساسیت دندانی یا مشکلات عمقی‌تر مانند پوسیدگی، عفونت یا تحلیل لثه است. در این مقاله، به‌صورت دقیق به بررسی این عارضه می‌پردازیم.
علائم درد و هواکشیدن دندان
-
درد ناگهانی و تیز هنگام مواجهه با هوای سرد یا گرم
-
درد لحظه‌ای در پاسخ به غذاهای شیرین، ترش، سرد یا داغ
-
تیر کشیدن دندان حین مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان
-
درد خودبه‌خود یا مداوم (در موارد پیشرفته)
-
در مواردی، درد همراه با التهاب یا بوی بد دهان
علت‌های اصلی درد و هواکشیدن دندان
1. حساسیت دندانی (Tooth Sensitivity)
بیشترین علت هواکشیدن دندان. زمانی رخ می‌دهد که عاج دندان (لایه زیر مینا) در معرض محیط قرار گیرد.
2. پوسیدگی دندان
نفوذ باکتری‌ها به داخل ساختار دندان می‌تواند عصب را تحریک کرده و درد و حساسیت ایجاد کند.
3. ترک خوردگی دندان
ترک‌های سطحی یا عمقی در دندان ممکن است در تماس با هوا یا مایعات موجب درد شوند.
4. تحلیل لثه و نمایان شدن ریشه دندان
ریشه دندان برخلاف تاج، فاقد مینای محافظ است و به محرک‌ها بسیار حساس است.
5. سایش مینای دندان
مسواک‌زدن خشن، استفاده از خمیردندان‌های ساینده یا دندان‌قروچه می‌تواند باعث فرسایش مینا شود.
6. عفونت پالپ (عصب‌کشی لازم)
در موارد شدید، التهاب یا عفونت عصب دندان (پالپیت) منجر به درد شدید و دائمی‌می‌شود.
راه‌های تشخیص
دندان‌پزشک با بررسی بالینی و در صورت نیاز عکس‌برداری با اشعه ایکس می‌تواند علت دقیق درد را شناسایی کند. همچنین ممکن است تست حساسیت با هوای سرد یا فشار انجام شود.
درمان درد و هواکشیدن دندان
درمان‌های خانگی (در مراحل اولیه یا خفیف):
-
استفاده از خمیردندان ضد حساسیت(حداقل ۲ هفته مداومت لازم است)
-
مسواک نرمبا حرکات ملایم
-
خودداری از خوردن غذاهای بسیار سرد، داغ، ترش یا شیرین
-
دهان‌شویه‌های حاوی فلورایدبرای تقویت مینای دندان
-
پرهیز از سفیدکننده‌های دندانی قوییا محصولات ساینده
درمان‌های تخصصی دندان‌پزشکی:
-
تراپی فلوراید حرفه‌ای
-
ترمیم پوسیدگی یا ترک با مواد رزینی یا کامپوزیتی
-
پوشش نواحی ریشه با باندینگ
-
عصب‌کشی (در صورت درگیری پالپ)
-
جراحی لثه یا پیوند لثه(در صورت تحلیل شدید لثه)
راه‌های پیشگیری از درد و هواکشیدن دندان
-
مسواک زدن با فشار ملایم و مسواک نرم
-
استفاده منظم از نخ دندان
-
معاینه دوره‌ای دندان‌پزشکی (هر ۶ ماه یکبار)
-
اجتناب از خوردن مکرر مواد غذایی اسیدی یا بسیار شیرین
-
استفاده از محافظ شبانه در صورت دندان‌قروچه
-
پرهیز از مصرف مکرر نوشیدنی‌های گازدار
آیا همیشه نیاز به درمان پزشکی هست؟
خیر، در مواردی که مشکل ناشی از حساسیت خفیف است، می‌توان با درمان‌های خانگی و بهبود سبک زندگی بهبود یافت. اما در صورتی که درد شدید، مداوم، یا همراه با علائمی‌مثل التهاب، تب، یا ترشح چرک باشد، مراجعه به دندان‌پزشک ضروری است.
جمع‌بندی
درد و هواکشیدن دندان می‌تواند از علائم ساده‌ی حساسیت باشد یا نشانه‌ای از یک مشکل جدی مانند پوسیدگی یا عفونت ریشه. تشخیص دقیق علت، کلید درمان موفق است. با رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه مناسب، و مراجعه منظم به دندان‌پزشک می‌توان از بسیاری از این مشکلات پیشگیری کرد.